رنگ شناسی و روانشناسی رنگها
شیوههای رنگ بندی و دستور زبان و قوانین منطقی برای انتخاب رنگ
تعریف اصول اولیه برای انتخاب رنگ:
- یکنواختی
- تک فام، تک رنگ – منو کروماتیک (monochromatic)
- رنگهای مشابه یا همجوار – آنالوگ (analogous)
- رنگهای مکمل – کامپلمنتری (complementary)
- تقسـیم مکمل یا سـه گانه مثلث متساوی الساقین – سپلیت کامپلمنتری (split complementary)
- سه گانه مثلث متوازی الاضلاع – ترایادیک (triadic)
- چهارتایی ، مستطیل – تترادیک (tetradic)
در زیر توضیح این قواعد منطقی آمده است:
- یکنواختی
استفاده از رنگهای خنثی به عنوان طرح یکنواخت در ترکیبی غالب با سایر رنگهاست که شامل رنگهای خاکستری روشن تا متوسط، بژ، خاکستری مایل به قهوهای و کرم مایل به سفید با ارزشهای مختلف کم تا زیاد و به تعریفی دیگر خاکستریهای روشن تا تیره است.
- تک فام، تک رنگ – منو کروماتیک
استفاده از یک خانواده رنگ در ارزش یا شدتهای مختلف رنگی را طرح تک رنگ یا تک فام میگویند.
میتوانید در انتخاب رنگ گل مورد استفاده خود از یک نوع گل در ارزشهای مختلف رنگی استفاده کنید یا گلهای مختلفی را در گل آرایی خود با ارزشهای مختلف رنگی با یک فام رنگی بکار گیرید.
- رنگهای مشابه یا همجوار – آنالوگ
رنگهای مشابه خانوادههای همجوار در چرخه رنگ هستند که میتوانند حتی یک چهارم از چرخه رنگ را هم در بر بگیرند. این رنگها همیشه هماهنگ به نظر میرسند و این به دلیل پس زمینه مشترک بین آنهاست اما توجه داشته باشید که هارمونی کلی ندارند. به طور مثال شما در چرخه از رنگ زرد تا سبزآبی را در نظر گرفتهاید، به دلیل ارتباط رنگی بین ترکیب زرد و آبی که رنگ سبز را به ما میدهد هماهنگی دارند اما هامونی مورد نظر در تک فام در ارزشهای مختلف رنگی را ندارند.
- رنگهای مکمل – کامپلمنتری
رنگهای مکمل دقیقاً رنگهایی هستند که رو به روی یکدیگر در چرخه رنگ قرار دارند. این رنگها اگر دو به دو با هم استفاده شوندهمدیگر را پوشش میدهند، این رنگها در عین این که متضاد هستند همدیگر و تأثیر روانی یکدیگر را نیز متعادل میکنند. یک رنگ گرم و دیگری سرد، یکی رنگ اصلی و دیگری رنگ فرعی است.
اگر فقط یکی از رنگهای مکمل (سبز و قرمز) سبز را به صورت صفحهای تک رنگ داشته باشید و فقط چند ثانیه به آن خیره شوید به محض اینکه نگاه خود را از آن بردارید رنگ مکمل آن در چشم شما تداعی میشود در صورتی که وجود خارجی ندارد و به آن تضاد همزمانی میگویند.
تأثیر رنگهای مکمل آنی و زیاد است، همچنین تأثیر رنگهای مکمل در ارزشهای رنگی مختلف متفاوت خواهد بود.
رنگهای مکمل شامل رنگهای:
قرمز و سبز / زرد و بنفش / آبی و نارنجی که هر کدام با نسبتهای ثابت شده علمی و مشخص دارند.
نسبت رنگ قرمز به سبز مساوی و 1به 1 است.
نسبت رنگ زرد به بنفش 1 به 3 است. میتوانید یک گل زرد را کنار 3 گل بنفش استفاده کنید.
نسبت رنگ آبی به نارنجی 1 به 2 است. اگر یک گل نارنجی استفاده میکنید دو گل آبی را میتوانید در کنار آن استفاده کنید.
- تقسیم مکمل یا سه گانه مثلث متساوی الساقین – سپلیت کامپلمنتری
یکی از انتخابهای رنگی تقسیم مکمل یا سه گانه مثلث متساوی الاضلاع است که میتواند برای انتخاب رنگ دست شما را باز بگذارد. یکی از رنگهای چرخه رنگ را انتخاب میکنید و رنگ مکمل آن را مشخص کرده و رنگهای قبل و بعد آن را برای گل آرایی خود انتخاب میکنید.
- سه گانه مثلث متوازی الاضلاع – ترایادیک
از دیگر دسته رنگهایی که میتوانید به صورت سه تایی انتخاب کنید سه گانه مثلث متساوی الاضلاع است. به این ترتیب که رنگی را انتخاب کرده و فاصله رنگی بین دو رنگ بعدی باید یکسان باشد.
به طور مثال اگر رنگ قرمز در چرخه رنگ 12 تایی را انتخاب کردید رنگ بعدی شما آبی است، به فاصله یک رنگ که بنفش است، آبی را انتخاب کنید و رنگ بعدی که سبز است نادیده گرفته و رنگ زرد رنگ بعدی شما خواهد بود.
- چهارتایی ، مستطیل – تترادیک
از دسته رنگهای چهار تایی است که شما رنگی را انتخاب کرده و رنگ مکمل آن را نیز در نظر میگیرید، چهار رنگی که شما میتوانید برای گل آرایی استفاده کنید در دو سوی دو رنگ مکمل است که در نظر گرفتهاید.
توجه داشته باشید در دسته بندی رنگی سه تایی و چهار تایی میزان تیرگی، روشنی و خلوص رنگ در کار تأثیر بسزایی دارد و حتماً یکی از رنگها باید بر دیگر رنگها غالب باشد.
طرح های رنگی
